Het kasteel van Gaasbeek ligt slechts op een steenworp van de Wetstraat maar is in alles haar tegenpool.
Een groen dak van hoge bomen, een maagdelijk wit pad dat zich eindeloos weids uitrolt, kwetterende vogels, geritsel in de borders (ik draag sandalen - was dat een beest?), hier en daar een verdwaalde mens, een vergezicht dat de diepte induikt, met aan de einder een groene, lonkende vijver. Er zijn wel auto’s maar die staan te rusten op een lommerrijke parking, verstandig ver van het kasteel vandaan.
Vandaag had ik de bestemming gekozen en moesten zij volgen. Op de valreep bezochten we de tentoonstelling ‘Kairos Castle – de kunst van het juiste ogenblik’ samengesteld door Joke Hermsen. Van haar las ik twee jaar geleden Kairos. Een nieuwe bevlogenheid waarin ze stilstaat bij een andere soort tijdsbeleving (die van het juiste ogenblik dus en niet de lineaire Chronos die we in het Westen kennen). Ik was benieuwd hoe ze verschillende kunstenaars samenbracht rond het thema van de tijd.
De expo in Gaasbeek bleek een bijzonder goed idee en een heerlijke meevaller voor ons alle drie.
Still uit Staging Silene (2) - Hans op de Beeck
We zitten met een handvol mensen in een kleine, donkere ruimte. We staren naar ‘Staging Silence (2)’, een video van Belgisch kunstenaar Hans Op de Beeck (van wie tot 3 september nog een retrospectieve loopt in Wolfsburg).
We zien twee paar handen die een stad van suikerklontjes bouwen. Iedereen in de ruimte is stil, en dan:
Gast 1 op fluistertoon: ‘ik vind dat wel mooi - vind jij dat mooi?’
Gast 2 op fluistertoon: ‘ja, ik vind dat ook mooi’
Dan wordt de suikeren stad overgoten met een donkere smurrie.
Gast 1, verontwaardigd maar nog steeds fluisterend: ‘Maar wat doen ze nu. Dat is lelijk!’
Gast 2 bevestigt fluisterend: ‘ja, dat is heel lelijk. Alles is nu gesmolten.’
Gast 1: ‘neen, niet alles. Er zijn nog brokken.’
Tot in het detail worden de transformaties van Op de Beeck geobserveerd. Het publiek ziet zo niet alleen Hans op de Beeck aan het werk maar krijgt een life verslaggeving die – wat mij dan toch betreft – het speelse effect van de video tig-maal versterkt.
In de tweede kamer wordt ‘Grandfather’s Clock’ van Maarten Baas (1978) aan een onderzoek onderworpen: we zien - daar waar normaliter de wijzers tikken – het silhouet van een mannenhoofd door melkglas. Af en toe tekent hij er van binnenuit wijzers op.
Maarten Baas
Grandfather's Clock
We verlaten de zaal via een opgaande trap, op zoek naar het volgende kunstwerk wanneer:
Gast 1, achteloos: ‘ja, Benjamin natuurlijk.’
Ik frons de wenkbrauwen. ‘Benjamin?’ vraag ik.
Gast 1: ‘ja, Benjamin.’
Ik: ‘?’
Gast 1: ‘de gei-eit’
Gast 2: ‘de geit van de wolf, natuurlijk. Die zit in de klok.’
‘De geit, juist. – vanzelfsprekend!’, zeg ik.
En zo werken wij elke kamer van deze bijzondere tentoonstelling af – met een gratis portie betekenislaagjes vol helden uit sprookjes en andere wonderlijke verwijzingen van mijn 4- en 6-jarige gasten. Helemaal Kairos.