Eens, nu jaren geleden op een dag tijdens de zomer, zat ik bijna zes uur lang vast in een vliegtuig dat omwille van technische problemen niet de toelating kreeg op te stijgen. Ik zat achteraan links aan het raam en ik herinner me dat ik – net nadat ik was gaan zitten - de krant op mijn schoot opensloeg en daarin het beeld van een brandende Concorde zag. Ik vertrok naar Athene om een trouwfeest bij te wonen waar ik niet heel veel zin in had. In het artikel werd beschreven hoe de Concorde was opgestegen en op tien meter hoogte vuur had gevat en hoe de geliefden van de reizigers vanuit de vertrekhal hadden toegekeken hoe het vliegtuig explodeerde. Ik reisde in die tijd veel alleen en sinds kort stak er telkens ik moest vliegen een onbehaaglijk gevoel de kop op. Voordien had ik zonder probleem de hele wereld rondgevlogen, maar een combinatie van recente gebeurtenissen had als een sluipend gif angst in mijn onderbewustzijn gespoten. De dood van mijn goede vriend, de geboorte van mijn kinderen, en het feit dat ik kortgeleden was flauwgevallen tijdens een vlucht, maakten me toen kwetsbaarder. Thuis had ik een echtgenoot en twee jonge zonen. Met de oudste van vijf had ik de avond voordien een discussie gehad. Het ging over een kledingstuk dat hij van mij wel of niet had moeten aandoen en opeens had hij gezegd: “Mag ik nooit eens iets zelf beslissen, mama?” Toen ik erna aan tafel kwaad was geworden omdat hij iets niet wilde proeven, riep ik tegen hem dat hij alleen nog boterhammen zou krijgen en niets anders, dag in, dag uit, ontbijt, middagmaal en avondeten. En toen had hij al wenend teruggeroepen waarom ik altijd zo moest roepen wanneer ik boos was. Mijn hart was gebroken, maar het was pas na het lezen van het Concorde-artikel dat ik me voornam nooit meer tegen ze te roepen en dat lukte ook jarenlang – telkens ik boos wilde worden herinnerde ik me het moment links achteraan op die vlucht met de krant op schoot en dan was ik dankbaar dat ik twee prachtige zonen had.
Na zes lange uren kreeg de piloot toelating om op te stijgen en omdat ik in een gesprek tussen de stewardessen gehoord had dat er forse turbulentie op onze route lag, zocht ik gedurende de hele vlucht, telkens een van de stewardessen voorbij kwam, haar ogen en hoopte daarin de geruststellende vanzelfsprekendheid te vinden dat we veilig en wel zouden landen. We stegen op en het enige wat ik kon doen was naar buiten staren, naar de grond en hoe die almaar kleiner werd en ik zong stilletjes ‘oh heer, d’avond is neergekomen’ en dat maakte me rustig – het maakte me rustig dat ik dingen kon buitensluiten en grenzen zag, reliëf, de concrete wereld in al zijn nuances, hoe licht en klein ook– de velden, een meer, een windmolen, wolken, omdat ik me daarmee kon verhouden tot een werkelijkheid die er was omdat ik ze zag, en ik me niet moest terugplooien op wat er binnenin het vliegtuig gebeurde. En toen we door de wolken vlogen en al het concrete weg was, er alleen nog wit was, alsof we in een vacuüm vlogen, schommelden, en het leek alsof we als gekken ongecontroleerd door het luchtruim stormden, werd ik panisch. Ik had reliëf nodig en ik weet nog dat ik dacht dat de woorden reliëf en relief gelijk waren en dat dat geen toeval kon zijn en dat ik snakte naar het moment waarop er relief – de wielen op de landingsbaan, grond onder mijn voeten - zou zijn, en dat ik me toen wijsmaakte dat ik nooit meer zou vliegen. Pas toen we boven de wolken uitstegen en er een bundel fel zonlicht op mijn gezicht viel, werd ik langzaam aan rustiger. De wolken kwamen me als absurd groot voor maar ze gaven structuur en dat was goed. En wat ik eerder vreemd had gevonden, het oorlogsjargon van de piloot – hier spreekt uw gezagvoerder, Cabincrew, disarm flight – kwam me nu als normaal voor omdat het voor mij toen werkelijk over een strijd op leven en dood ging.
Dit is een oefening die ik schreef geïnspireerd op de eerste bladzijden van ‘Mijn naam is Lucy Barton’ van mijn geliefde auteur Elisabeth Strout. Hieronder staat de originele tekst.
Elisabeth Strout - Mijn naam is Lucy Barton
Elisabeth Strout - Mijn naam is Lucy Barton
Elisabeth Strout - Mijn naam is Lucy Barton